1) ΔΙΑΣ
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Ο πλανήτης Δίας |
Ο πλανήτης ήταν γνωστός από τους αστρονόμους της αρχαιότητας και συνδέθηκε με τη μυθολογία και τις θρησκευτικές πεποιθήσεις πολλών πολιτισμών. Οι Ρωμαίοι ονόμασαν τον πλανήτη από το ρωμαϊκό θεό Δία (Jupiter). Όταν φαίνεται από την Γη, ο Δίας μπορεί να φτάσει σε φαινόμενο μέγεθος -2,95, καθιστώντας τον κατά μέσο όρο, το τρίτο φωτεινότερο αντικείμενο στον ουρανό τη νύχτα μετά από τη Σελήνη και την Αφροδίτη.
ΔΟΜΗ - ΣΥΝΘΕΣΗ:
Σύγκριση Γης Δία |
Η μεγάλη ερυθρά κηλίδα και άλλες καταιγίδες:
Η κόκκινη κηλίδα του Δία |
Χαρακτηριστικό της ατμόσφαιρας του Δία είναι η κόκκινη κηλίδα (ερυθρά κηλίδα) με διάμετρο τετραπλάσια του γήινου δίσκου. Είναι ένας μόνιμος αντικυκλώνας που βρίσκεται 22 μοίρες νότια του ισημερινού. Καλύπτει περίπου το 1% της επιφάνειας του Δία, και φαίνεται να μετατοπίζεται αργά. Το χρώμα της και ο χρόνος περιστροφής αλλάζουν με την πάροδο των χρόνων. Υποστηρίζεται πως η μεγάλη κόκκινη κηλίδα είναι μια τεράστια καταιγίδα, ένας αντικυκλώνας, που κρατάει εδώ και 300 χρόνια ή νησίδα ατμοσφαιρικής ύλης μεταξύ υγρής και αεριώδους κατάστασης. Το 2005 μια ακόμα μεγάλου μεγέθους κηλίδα, η μικρή κόκκινη κηλίδα έκανε την εμφάνισή της κοντά στη μεγάλη. Παρόμοιοι σχηματισμοί έχουν παρατηρηθεί και στους άλλους γίγαντες αερίων, και υπάρχουν σε μεγάλους αριθμούς και στην ατμόσφαιρα του Δία. Ωστόσο, δεν έχουν το μέγεθος και τη διάρκεια της μεγάλης κόκκινης κηλίδας.
ΔΑΚΤΥΛΙΟΙ:
Οι αμυδροί δακτύλιοι του πλανήτη Δία |
Ο Δίας έχει ένα αμυδρό πλανητικό σύστημα δακτυλίων που αποτελείται από τρία κύρια τμήματα: τον εσωτερικό δακτύλιο σωματιδίων, γνωστό ως φωτοστέφανο, ένα σχετικά φωτεινό κύριο δακτύλιο, και ένα εξωτερικό αραχνοΰφαντο δαχτυλίδι. Αυτά τα δαχτυλίδια φαίνεται να έχουν προέλθει από σκόνη, αντί πάγο όπως συμβαίνει με τους δακτυλίους του Κρόνου. Ο κύριος δακτύλιος είναι πιθανώς κατασκευασμένος από υλικό που εκτινάσσεται από τους δορυφόρους Αδράστεια και Μήτις.Το υλικό που κανονικά θα επέστρεφε πίσω στο φεγγάρι τραβιέται σε τροχιά γύρω από το Δία λόγω της ισχυρής βαρυτικής επιρροής του. Η τροχιά του υλικού στρέφει προς τον Δία και νέο υλικό προστίθεται από επόμενες συγκρούσεις.Με παρόμοιο τρόπο, τα φεγγάρια Θήβη και Αμάλθεια παράγουν ίσως τις δύο ξεχωριστές συνιστώσες του σκονισμένου αραχνοΰφαντου δακτυλίου. Υπάρχουν επίσης αποδεικτικά στοιχεία ενός βραχώδη δακτυλίου κατά μήκος τής τροχιάς της Αμάλθειας, ο οποίος μπορεί να αποτελείται από συντρίμμια από το φεγγάρι.
ΔΟΡΥΦΟΡΟΙ:
Από πάνω προς τα κάτω: Ιώ, Ευρώπη, Γανυμήδης και Καλλιστώ |
Έχει επιβεβαιωθεί η ύπαρξη 67 δορυφόρων διαφόρων μεγεθών σε τροχιά γύρω από τον Δία από τους οποίους οι τέσσερις Γανυμήδης, Καλλιστώ, Ιώ και Ευρώπη ανακαλύφθηκαν από τον Γαλιλαίο όταν παρατήρησε τον ουρανό με το τηλεσκόπιό του το 1610, είναι πολύ μεγάλοι με διάμετρο από 4.980 έως 2.880 χλμ. Οι δύο πρώτοι είναι μεγαλύτεροι της Σελήνης. Αυτοί οι τέσσερις φαίνονται με απλά κιάλια κατά τη διεύθυνση του ισημερινού του πλανήτη.
Ονόματα μερικών από τους υπόλοιπους δορυφόρους είναι: Αμάλθεια, Ιμαλία, Ελάρα, Πασιφάη, Σινώπη, Λυσιθέα, Κάρμη, Ανάγκη, Λήδα,
Θήβη, Αδράστεια, Μήτις, Καλλιρρόη, Θεμιστώ, Μεγακλείτη, Ταϋγέτη, Χαλδήνη,
Αρπαλύκη, Καλύκη, Ιοκάστη, Ερινόμη, Ισονόη, Πραξιδίκη, Αυτονόη, Θυώνη,
Ερμίππη, Αίτνη, Ευρυδόμη, Ευάνθη, Ευπορία, Ορθωσία, Σπονδή, Καλή,
Πασιθέα, Ηγεμόνη, Μνήμη, Αοιδή, Αρχή Θελξινόη, Καλλιχόρη, Ελίκη, Καρπώ,
Ευκελάδη, Κυλλήνη, Κόρη.
ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ:
Κανένας λόγος περί ζωής, ανάλογης με τη γήινη, δεν είναι δυνατόν να προταθεί προκειμένου για τον πλανήτη Δία. Το 1976 ο Αμερικανός φυσικός Καρλ Σαγκάν πρότεινε ότι μορφές ζωής με οργανική χημεία που βασίζονται στην υγρή αμμωνία (και όχι στο νερό όπως γίνεται στη Γη) θα μπορούσαν να επιβιώσουν στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας του Δία. Ο Σαγκάν βάσισε την άποψη του στην οικολογία των γήινων θαλασσών όπου υπάρχει φυτοπλαγκτόν στα ανώτερα στρώματα, πιο χαμηλά ψάρια που τρέφονται από το πλαγκτόν και στα χαμηλότερα βάθη κυνηγοί που τρέφονται με τα ψάρια.
2) ΠΟΣΕΙΔΩΝ
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Ο πλανήτης Ποσειδών |
ΔΟΜΗ - ΣΥΝΘΕΣΗ:
Oυρανός και Ποσειδών |
ΔΑΚΤΥΛΙΟΙ:
Οι δακτύλιοι του Ποσειδώνα από το Βόγιατζερ 2 |
ΔΟΡΥΦΟΡΟΙ:
Ο Ποσειδώνας έχει 13 γνωστούς δορυφόρους, εκ των οποίων τον κατά πολύ μεγαλύτερο από τους υπόλοιπους Τρίτωνα, που αποτελεί το 99,5% μάζας των δορυφόρων του Ποσειδώνα και είναι ο μόνος με σφαιρικό σχήμα, και ανακαλύφθηκε μόλις 17 μέρες μετά τον Ποσειδώνα. Επίσης, ο Τρίτωνας είναι ο μόνος μεγάλος δορυφόρος που περιστρέφεται ανάδρομα, υποδεικνύοντας ότι πιθανόν ήταν ένας πλανήτης νάνος της ζώνης του Κάιπερ που αιχμαλωτίστηκε από τη βαρύτητα του Ποσειδώνα.Τα ονόματα των δορυφόρων είναι τα εξής: Ναϊάδα, Θάλασσα, Δέσποινα, Γαλάτεια, Λάρισσα, Πρωτέας, Τρίτωνας,
Νηρηίδα, Αλιμήδη, Σαώ, Λαομέδεια, Ψαμάθη, Νησώ.
Νηρηίδα, Αλιμήδη, Σαώ, Λαομέδεια, Ψαμάθη, Νησώ.
O Ποσειδών με τον Τρίτωνα (αριστερά). |
EΞΕΡΕΥΝΗΣΗ:
Η Μεγάλη Σκοτεινή Κηλίδα (επάνω), το Σκούτερ (μεσαίο λευκό νέφος) και η Μικρή Σκοτεινή Κηλίδα (κάτω). |
Ο Ποσειδώνας έχει εξερευνηθεί έως σήμερα μόνο από μία διαστημική αποστολή, το Βόγιατζερ 2, που πέρασε σε απόσταση 4.500 περίπου χιλιομέτρων από τις κορυφές των νεφών του πλανήτη στις 25 Αυγούστου 1989. Ενώ οι επιστήμονες περίμεναν ότι θα συναντούσαν έναν πλανήτη με ήρεμη ατμόσφαιρα, όπως ο Ουρανός, επειδή η ηλιακή ακτινοβολία που φτάνει στο εξωτερικό ηλιακό σύστημα είναι ελάχιστη, το Βόγιατζερ τους διέψευσε, αποκαλύπτοντας έναν πλανήτη με τους πιο γρήγορους ανέμους στο ηλιακό σύστημα, μα και με μια κηλίδα στην ατμόσφαιρα, μία μεγάλη ατμοσφαιρική καταιγίδα δηλαδή, αντάξια του μεγέθους της Μεγάλης Κόκκινης Κηλίδας του Δία, κατ' αναλογία με το μικρότερο μέγεθος του Ποσειδώνα. Το Βόγιατζερ επιβεβαίωσε επίσης την ύπαρξη των δακτυλίων του πλανήτη και φωτογράφισε τους δορυφόρους του και ιδιαίτερα τον Τρίτωνα.
3) ΣΕΛΗΝΗ
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η Σελήνη όπως φαίνεται από τη Γη. |
ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ:
Η αθέατη πλευρά της Σελήνης. |
1) Η Σελήνη ήταν ένας ανεξάρτητος πλανήτης, ο οποίος στη συνέχεια συνελήφθη από το βαρυτικό πεδίο της Γης. Αν και η θεωρία αυτή έχει ακόμη υποστηρικτές, κάτι τέτοιο ειναι απίθανο να συνέβη λόγω της σχετικά μεγάλης μάζας της Σελήνης.
2) Στη θέση του συστήματος Γη-Σελήνη υπήρχε αρχικά ένα ουράνιο σώμα, σε ρευστή κατάσταση το οποίο περιστρεφόταν γύρω από τον Ήλιο. Με την πάροδο του χρόνου όμως και εξαιτίας διαρκών ανακατανομών στη δομή του, καθώς τα βαρύτερα στοιχεία συνέχισαν να συσσωρεύονται στον πυρήνα ενώ τα ελαφρύτερα στην επιφάνεια, λόγω της περιστροφικής κίνησης προέκυψε μια αστάθεια, ώστε τελικά το σώμα αυτό να διασπαστεί σε δύο μέρη. Η θεωρία αυτή σήμερα θεωρείται ξεπερασμένη.
3) Η Γη και η Σελήνη δημιουργήθηκαν ανεξάρτητα μεν, ταυτόχρονα δε, στην περιοχή τους, από το ίδιο πρωταρχικό νεφέλωμα από το οποίο σχηματίστηκε και το υπόλοιπο ηλιακό σύστημα. Η διαφορετική σύσταση όμως των δυο σωμάτων δρα ανασταλτικά στην επικράτηση της θεωρίας αυτής.
4) Η Σελήνη είναι το αποτέλεσμα της σύγκρουσης της Γης με έναν πλανήτη της τάξεως μεγέθους του Άρη με ταυτόχρονη δέσμευσή της από το βαρυτικό πεδίο του πλανήτη μας. Πρόκειται για την πλέον δημοφιλή θεωρία σήμερα σύμφωνα και με τα δεδομένα που προέκυψαν από τις αποστολές Απόλλων.
ΚΙΝΗΣΕΙΣ:
Οι βασικές κινήσεις της Σελήνης είναι δύο. Κινείται γύρω από τη Γη σε ελλειπτική τροχιά και συμπληρώνει μια περιστροφή γύρω από το κέντρο της σε 29,53 ημέρες. Ο χρόνος αυτός ονομάζεται συνοδικός μήνας. Επίσης περιστρέφεται γύρω από τον άξονά της και συμπληρώνει μια περιστροφή σε 27,3 ημέρες. Ο χρόνος αυτός ονομάζεται αστρικός μήνας. Το αποτέλεσμα των δύο αυτών κινήσεων είναι η Σελήνη να δείχνει σε μας πάντοτε την ίδια πλευρά. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται σύγχρονη περιστροφή της Σελήνης και οφείλεται στην εξίσωση των χρόνων της περιφοράς της γύρω από τη Γη και της περιστροφής γύρω από τον άξονά της.
Σύγχρονη Περιφορά:
Το εξόγκωμα της Γης (έως και 30 cm στην στεριά) λόγω περιστροφής της δεν βρίσκεται ακριβώς στην ευθεία Γης-Σελήνης αλλά λίγο πιο μπροστά. Το εξόγκωμα έχει κάποια μάζα άρα ασκεί και βαρύτητα, και τραβά τη Σελήνη μπροστά. Αυτό δίνει στη Σελήνη μεγαλύτερη τροχιακή ενέργεια. Τροχιά με μεγαλύτερη ενέργεια σημαίνει και τροχιά με μεγαλύτερη ακτίνα. Άρα η Σελήνη απομακρύνεται όπως είπαμε και πριν κατά 1 cm το χρόνο. Επίσης ασκεί βαρύτητα στην Σελήνη με αποτέλεσμα την επιβράδυνση της περιστροφής της στο παρελθόν και εν τέλει να έχει περιφορά ίση με την περιστροφή της. Έτσι βλέπουμε την ίδια πλευρά της Σελήνης πάντα, η Σελήνη έχει «κλειδώσει». Η Σελήνη έλκει το εξόγκωμα επίσης. Αφού είναι πιο πίσω η Σελήνη, το τραβάει προς τα πίσω και κάνει τη Γη να χάνει ταχύτητα. Η μέρα γίνεται μεγαλύτερη. Σε κάθε 100 χρόνια η μέρα γίνεται μεγαλύτερη κατά 0,002 sec, το έτος κατά 0,7 sec. Τελικά ο χρόνος περιστροφής θα πέσει τόσο ώστε το εξόγκωμα να είναι στη ευθεία των 2 κέντρων. Τότε ο χρόνος μιας περιστροφής της Γης θα είναι ίσως με το χρόνο περιφοράς της Σελήνης, και οι άνθρωποι στη Σελήνη θα βλέπουν πάντα την ίδια πλευρά της Γης!
Ταλάντωση Σελήνης:
Βλέπουμε πάντα την ίδια πλευρά της Σελήνης αλλά λόγω ταλαντώσεων της μπορούμε να δούμε όχι μόνο το 50% αλλά μέχρι και 59% της επιφάνειάς της.
Α) Ημερήσια ταλάντωση
Όσο περιστρέφεται η Γη η θέα της Σελήνης αλλάζει. Άλλη εικόνα βλέπει ένα παρατηρητής όταν ανατέλει η Σελήνη και άλλη όταν δύει. Στην 1η περίπτωση λίγο ανατολικότερα και στη 2η δυτικότερα.
Β) Διαμήκης ταλάντωση
Η Σελήνη γυρνά σε ελλειπτική τροχιά με όχι σταθερή ταχύτητα. Αλλά η Σελήνη περιστρέφεται (γύρω από τον εαυτό της) με σταθερή ταχύτητα. Έτσι όταν επιταχύνει μπορούμε να δούμε λίγο από το πίσω μέρος της ενώ όταν επιβραδύνει λίγο από το μπροστινό.
Γ) Κάθετη ταλάντωση
Το επίπεδο περιφοράς της Σελήνη κάνει γωνία 5,2ο με το επίπεδο της εκλειπτικής. Έτσι κάποιες στιγμές μπορούμε να δούμε πέρα από το Ν πόλο (ο Β είναι κρυμμένος) και άλλες πέρα από το Β πόλο (ο Ν είναι κρυμμένος)
ΠΑΝΣΕΛΗΝΟΣ:
Πανσέληνος. |
Όταν τα τρία σώματα πλησιάσουν στο κοντινότερο σε ευθυγράμμιση σημείο των τροχιών τους (με τη Γη ανάμεσα) γίνεται ορατό από τη γη όλο το φωτιζόμενο τμήμα της σελήνης και αυτή εμφανίζεται ως ολοστρόγγυλος δίσκος. Είναι η πανσέληνος. Η εικόνα της πανσελήνου στο ουράνιο στερέωμα ήταν πάντα εντυπωσιακή. Όμως στην πραγματικότητα η επιφάνεια αυτού του δορυφόρου είναι αρκετά σκοτεινή.Το επίπεδο περιφοράς της σελήνης γύρω από τη γη είναι κεκλιμένο, σε σχέση με το επίπεδο περιφοράς της γης γύρω από τον Ήλιο, κατά 5 μοίρες περίπου. Αυτό το γεγονός καθιστά κάπως σπάνια την απόλυτη ευθυγράμμιση των τριών σωμάτων σε μία ευθεία. Σε αυτή την περίπτωση έχουμε το φαινόμενο της έκλειψης. Αν η κλίση των δύο επιπέδων ήταν μηδενική, τότε θα είχαμε εκλείψεις δύο φορές σε κάθε σεληνιακό κύκλο, δηλαδή περίπου κάθε 15 ημέρες ! Κατά τις εκλείψεις, όταν η Σελήνη βρίσκεται ανάμεσα από τη Γη και τον Ήλιο, έχουμε έκλειψη Ηλίου, ενώ όταν η Γη βρίσκεται ανάμεσα από τον Ήλιο και τη σελήνη έχουμε έκλειψη σελήνης. Στην απόλυτη ευθυγράμμιση έχουμε ολικές εκλείψεις.
ΚΡΑΤΗΡΕΣ:
Κρατήρες της Σελήνης. |
Η επιφάνεια της Σελήνης είναι γεμάτη κρατήρες οι οποίοι καλύπτονται από ένα μείγμα το οποίο καλείται regolith και απαρτίζεται από θραύσματα πτώσης μετεωριτών και σεληνιακό χώμα. Άλλωστε σχεδόν όλοι οι κρατήρες έχουν διαμορφωθεί από την πρόσπτωση μετεωριτών κινούμενων με μεγάλες ταχύτητες, γεγονός που συμβαίνει εδώ και δισεκατομμύρια χρόνια. Οι μεγαλύτεροι από τους κρατήρες δημιουργήθηκαν από την πρόσπτωση υπολειμμάτων από τον σχηματισμό των πλανητών, την εποχή που το ηλιακό σύστημα ήταν ακόμη νεαρό σε ηλικία και ως εκ τούτου περιείχε πολλά από αυτά. Σεισμογράφοι εγκατεστημένοι στην επιφάνεια του φεγγαριού εξακολουθούν να καταγράφουν την πτώση 70-150 μετεωριτών ανά έτος, οι μάζες των οποίων κυμαίνονται από 100γρ μέχρι και 1000Kgr! Φαίνεται πάντως ότι η εποχή των βίαιων αναταράξεων για το δορυφόρο μας πέρασε ανεπιστρεπτί.
ΕΞΕΡΕΥΝΗΣΗ ΣΕΛΗΝΗΣ:
Το πρώτο ανθρώπινο βήμα στη Σελήνη. |
Απόλλων 11:Η πρώτη αποστολή στη Σελήνη. |
Το 1969, οι Νηλ Άρμστρονγκ (Neil Armstrong) και Μπαζ Όλντριν(Buzz Aldrin) κατά την αποστολή Απόλλων 11 του διαστημικού προγράμματος «Απόλλων» (Apollo) έγιναν οι πρώτοι άνθρωποι που πάτησαν στην επιφάνεια της Σελήνης. Ακολούθησαν άλλοι δέκα αστροναύτες κατά τις αποστολές Απόλλων 12, Απόλλων 14, Απόλλων 15, Απόλλων 16 και τελευταία την Απόλλων 17 το 1972. Η επιστροφή του ανθρώπου στη Σελήνη προβλέπεται περίπου το 2020, με το Πρόγραμμα Ωρίων της NASA, ενώ υπάρχουν σχέδια για επανδρωμένη αποστολή και από τους Κινέζους.Στις 13 Νοεμβρίου 2009 η NASA ανακοίνωσε ότι η αποστολή LCROSS, με μια ελεγχόμενη συντριβή συσκευής στον νότιο πόλο της σελήνης κατάφερε να ανακαλύψει σημαντικές ποσότητες νερού.
ΝΙΤΣΑ ΡΕΜΙΝΤΑ A'3
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου