ΟΙ ΑΠΟΣΤΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΓΑΛΑΞΙΩΝ - ΦΥΓΗ ΤΩΝ ΓΑΛΑΞΙΩΝ - Ο ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ HUBBLE

Ο υπολογισμός της απόστασης ενός γαλαξία από τη Γη γίνεται με μεθόδους που συνδυάζουν ένα μεγάλο πλήθος παρατηρησιακών δεδομένων. Το τελικό αποτέλεσμα επιτυγχάνεται σταδιακά, ξεκινώντας από τη μέτρηση των αποστάσεων ουράνιων αντικειμένων

Εικόνα 6.16: Η κατανομή των γαλαξιών της τοπικής ομάδας. Στην αρχή των αξόνων τοποθετήθηκε ο Γαλαξίας μας.

που βρίσκονται σχετικά κοντά στη Γη.

Χρησιμοποιώντας τις σχέσεις που υπάρχουν μεταξύ των διάφορων φυσικών χαρακτηριστικών των ουράνιων σωμάτων (π.χ. φωτεινότητα, μέγεθος, φάσμα κτλ.) και των αποστάσεών τους από τη Γη, είναι δυνατό να υπολογιστούν με αρκετά καλή προσέγγιση οι αποστάσεις και των πλέον απομακρυσμένων γαλαξιών.

Τη 2η και 3η δεκαετία του 20ού αιώνα ο αστρονόμος Σλίφερ (Slipher) κατάφερε να μετρήσει με τη βοήθεια του φαινομένου Doppler τις ακτινικές ταχύτητες ως προς τη Γη περισσότερων από 40 γαλαξιών. Κατέληξε σε μια πολύ ενδιαφέρουσα ανακάλυψη: Όλοι οι μακρινοί γαλαξίες απομακρύνονται από το Γαλαξία. Το φαινόμενο αυτό ονομάστηκε φυγή των γαλαξιών.

Την ίδια εποχή ο αστρονόμος Χαμπλ (Hubble) μέτρησε τις αποστάσεις από τη Γη αρκετών από

Εικόνα 6.17: Το σμήνος της Κόμης της Βερενίκης σε απόσταση 230 εκατ. ε.φ., με 1.000 περίπου γαλαξίες ως μέλη του και μάζα 1014 ηλιακές μάζες.

τους παραπάνω γαλαξίες και τις συσχέτισε με τις ακτινικές τους ταχύτητες. Βρήκε ότι τα δυο αυτά μεγέθη είναι ανάλογα. Δηλαδή, όσο μεγαλύτερη είναι η απόσταση ενός γαλαξία από το δικό μας τόσο γρηγορότερα απομακρύνεται απ' αυτόν. Η σχέση αυτή είναι γνωστή ως νόμος του Χαμπλ και γράφεται:

υ=Η·d

όπου υ είναι η ταχύτητα απομάκρυνσης του γαλαξία, d η απόστασή του και Η μια σταθερά, που ονομάζεται σταθερά του Χαμπλ. Είναι ίση με 75 Km/sec/Mpc ή 20 Km/sec/Mly ( Mly =10⁶ ε.φ.). Έτσι, ένας γαλαξίας ο οποίος απομακρύνεται με ταχύτητα 15.000 Km/sec βρίσκεται σε απόσταση 15.000:75=200 Mpc (1Mpc=10⁶pc).

(ψηφιακο σχολειο)

                                    ΓΚΙΟΥΛΟΜΙΔΗΣ ΙΟΡΔΑΝΗΣ