Η ζωή στο σύμπαν
Το 1959 μια ομάδα Αμερικανών αστρονόμων και ραδιοαστρονόμων με το πρόγραμμα ΟΖΜΑ, ξεκίνησε την αναζήτηση ζωής στο σύμπαν συλλέγοντας ραδιοσήματα από το διάστημα ελπίζοντας ότι θα προερχόταν από κάποιον εξωγήινο πολιτισμό.
Η αναζήτηση αυτή δεν έδωσε κάποιο αποτέλεσμα, αλλά η ιδέα δεν εγκαταλείφθηκε. Πράγματι, από τις 12 Οκτωβρίου του 1992, μια εκατοντάδα ραδιοτηλεσκόπιων προσφέρουν τις υπηρεσίες των στην αναζήτηση έξυπνων μορφών ζωής με το περίφημο πρόγραμμα SETI, εξερευνώντας χίλια περίπου άστρα που δεν διαφέρουν κατά πολύ από τον δικό μας Ήλιο, σε μια ακτίνα 100 ετών φωτός από μας.
Διατυπώθηκε επίσης η υπόθεση ότι στο διάστημα υπάρχουν πρωτόγονες μορφές ζωής που περιμένουν μονάχα να εδραιωθούν σε κάποιο πλανήτη. Είναι πράγματι βέβαιο ότι στα διάχυτα νεφελώματα, μαζί με το υδρογόνο, υπάρχουν πολλά οργανικά μόρια που είναι απαραίτητα και έχουν θεμελιώδη σημασία για την οικοδόμηση της ζωής, αλλά η πυκνότητα των νεφελωμάτων είναι πολύ μικρή για να αποτελέσει την αρχή σε ζωντανές μορφές. Τα μόρια αυτά είναι πολύ όμοια με εκείνα που παρατηρήθηκαν στους κομήτες, δηλαδή μέσα στο ηλιακό σύστημα. Μπορούμε επομένως να δεχθούμε, θεωρητικά, ότι η ζωή μπορεί να δημιουργηθεί σε οποιοδήποτε σημείο του Γαλαξία.
Τα βασικά μόρια του δικού μας οργανικού κόσμου είναι λοιπόν αρκετά διάχυτα στο Σύμπαν και δημιουργούνται στις ίδιες ζώνες όπου γεννούνται τα άστρα. Το γεγονός αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό σε ότι αφορά τη διατήρησή των. Πράγματι, αν ήταν απομονωμένα, θα τα κατέστρεφαν πολύ γρήγορα οι ακτίνες Χ και οι κοσμική ακτινοβολία που υπάρχει παντού στο διάστημα.
Αντίθετα, μέσα στα νεφελώματα, μπορούν να αναμιχθούν με κόκκους σκόνης και να περιβληθούν απ' αυτήν και έτσι να προστατευθούν.
Για την ανάπτυξη της ζωής, πάντως, θα πρέπει να υπάρχουν άλλοι πλανήτες όμοιοι με τη Γη, για τους οποίους είναι αναγκαίο να ισχύουν απολύτως απαραβίαστες προϋποθέσεις προκειμένου να είναι κατάλληλοι να φιλοξενήσουν τη ζωή και να της επιτρέψουν να αναπτυχθεί σε κάθε της μορφή. Η ενέργεια που εκπέμπει το άστρο γύρω από το οποίο περιστρέφεται ο πλανήτης, π.χ δεν πρέπει να είναι πολύ έντονη, η ζωή τότε καταστρέφεται, ενώ αν είναι πολύ ασθενής θα είναι αδύναμη για να τροφοδοτεί τις ζωτικές λειτουργίες. Ο πλανήτης πρέπει να έχει ακόμη μια ατμόσφαιρα που να μην επιτρέπει απότομες μεταβολές της θερμοκρασίας τόσο κατά τη μετάβαση από την ημέρα στη νύκτα όσο και από την μια εποχή στην άλλη.
Πάντως, λαμβάνοντας υπόψη όλες τις απαιτούμενες συνθήκες, θα ήταν δυνατή η εκτίμηση του αριθμού των κατοικούμενων πλανητών σε όλο το Γαλαξία και στο Σύμπαν γενικότερα.
Θεωρητικά αυτό είναι εύκολο, αλλά επειδή στη πράξη τα στοιχεία που πρέπει να εκτιμηθούν είναι αμφισβητούμενα, τα αποτελέσματα στα οποία φθάνουν οι διάφοροι επιστήμονες είναι διαφορετικά.
Ο ζητούμενος αριθμός -Ν- ( των κατοικούμενων πλανητών) εκφράζεται με τον παρακάτω απλό τύπο :
Ν = n/E x Fp x P x Pv x Lv
όπου :
n = ο αριθμός των άστρων σε όλο το Γαλαξία ικανών να δώσουν στους πλανήτες των ενέργεια αρκετή για την ανάπτυξη της ζωής.
E = ηλικία του Γαλαξία σε χρόνια.
n/E = ο αριθμός των κατάλληλων άστρων που δημιουργούνται κάθε χρόνο σε όλο το Γαλαξία.
Fp = το κλάσμα των άστρων που κατέχει ένα πλανητικό σύστημα.
P = ο αριθμός των πλανητών που μπορούν να φιλοξενήσουν τη ζωή, σε κάθε πλανητικό σύστημα.
Pv = πιθανότητα που υπάρχει για να αναπτυχθεί πραγματικά η ζωή σε ένα κατάλληλο πλανήτη.
Lv = περίοδος, σε χρόνια, παραμονής της ζωής σε ένα πλανήτη στον οποίο αναπτύχθηκε.
Αν δεν πολλαπλασιάσομε επί την παράμετρο Lv θα έχομε τον αριθμό των πλανητών που δημιουργούνται στο Γαλαξία κάθε χρόνο. Αν όμως πολλαπλασιάσομε επί την παράμετρο Lv θα έχομε τον αριθμό των πλανητών που κατοικούνται αυτή τη στιγμή στον Γαλαξία.
Το σπουδαιότερο όμως, λεει ο διεθνούς φήμης αστροφυσικός Ρ. Maffei
( είναι εκείνος που ανακάλυψε τους Γαλαξίες που φέρουν το όνομά του και που αναφέρει την παραπάνω εξίσωση σε ένα από τα συγγράμματά του) είναι ότι δεν είναι γνωστές με ακρίβεια οι τιμές σε καμιά από τις παραμέτρους της εξίσωσης. Εξ' άλλου, λεει ακόμη ο ίδιος αστροφυσικός, για να εκτιμήσομε πόσες από τις μορφές ζωής που δημιουργούνται κάθε χρόνο στο Γαλαξία αναπτύσσουν νοημοσύνη και πόσες από αυτές αναπτύσσουν ένα τεχνολογικό πολιτισμό παρόμοιο με τον δικό μας, πρέπει να εισάγομε στην παραπάνω εξίσωση άλλες δυο πιθανότητες, Pi και Pt, αναφερόμενες στην πρώτη και δεύτερη συνθήκη αντίστοιχα.
Για να ξέρομε δε πόσες μορφές ζωής με νοημοσύνη και πόσες κοινωνίες με τεχνολογικό πολιτισμό θα μπορούσαν να υπάρχουν στο Γαλαξία, πρέπει να πολλαπλασιάσομε το νέο αποτέλεσμα, που μας δίνει η εξίσωση, επί τη διάρκεια ενός τεχνολογικού πολιτισμού και όχι επί την ποσότητα Lv, που αναφερόταν στη διάρκεια μιας οποιασδήποτε μορφής ζωής. Από εδώ και πέρα αρχίζουμε αληθινά να ταξιδεύομε στο σκοτάδι. Μπορούμε μόνο να αναφερθούμε σε ότι συνέβη στη Γη, αλλά δεν είναι αρκετό. Για την ώρα, πάνω σ' αυτή τη λογική, ξέρουμε μόνο ότι από τη στιγμή που εδραιώθηκε μια μορφή ζωής με ικανοποιητική νοημοσύνη, η τεχνολογική της ανάπτυξη είναι ταχύτατη, και με την πραγματοποίησή της, προσφέρει στον πολιτισμό που την δημιούργησε ισχυρά μέσα καταστροφής. Μπορούμε να εκτιμήσομε ότι ένας πολιτισμός που δεν είναι ικανός να ελέγξει την τεχνολογία του μπορεί να αναπτυχθεί και να αυτοκαταστραφεί σε μια χρονική περίοδο της τάξεως των 100 χρόνων. Κατά τον ερευνητή P. Maffei, είναι σχεδόν βέβαιο ότι, κάθε χρόνο, η ζωή ξεπετιέται σε 7 πλανήτες στον Γαλαξία και σε 70 δισεκατομμύρια ουράνια σώματα στο Σύμπαν. Επομένως όταν η ζωή τελειώσει την ύπαρξή της στη Γη ( κάποτε αυτό θα συμβεί ), θα υπάρχουν πλανήτες στους οποίους θα αρχίζει να γεννιέται και πλανήτες στους οποίους είναι ήδη ανεπτυγμένη, γιατί δημιουργήθηκε πρωτύτερα, έστω και σε μια μετέπειτα εποχή εκείνης κατά την οποία γεννήθηκε στη Γη.
Η ζωή στη Γη κάποτε θα σταματήσει να υπάρχει, αν ο άνθρωπος δεν αυτοκαταστραφεί πρωτύτερα. Πάντως, έτσι ή αλλιώς, η ζωή θα εξαφανισθεί από τη Γη όταν ο Ήλιος, βγαίνοντας από την κύρια ακολουθία, θα μετασχηματιστεί σε ένα Κόκκινο Γίγαντα και θα ζεστάνει
" λίγο παραπάνω " τη Γη καταστρέφοντας κάθε μορφή ζωής.
Στον πλανήτη μας οι πρώτες μορφές ζωής αναπτύχθηκαν μέσα στην ουσία εκείνη που, εντελώς αυθαίρετα, οι "ειδικοί" ονομάζουν " αρχέγονη σούπα " και πολύ αργότερα μερικοί οργανισμοί εξελίχθηκαν και βρέθηκαν στην στεριά.
Η καταλληλότερη διαδικασία για την αναζήτηση της ζωής σε άλλους πλανήτες είναι να την αναζητήσουμε μέσα στα υγρά στρώματα που μπορεί να τους περιβάλλουν. Με την τεχνολογία που υπάρχει όμως δεν διαθέτουμε συσκευές που αφού προσεδαφιστούν στον υποψήφιο πλανήτη να μπορούν να βυθισθούν σε κάποιο υγρό, που μπορεί να είναι διαφορετικό από το νερό, ώστε να το εξερευνήσουν αλλά και να στείλουν στη Γη τα στοιχεία της έρευνας αυτής.
Το 1959 μια ομάδα Αμερικανών αστρονόμων και ραδιοαστρονόμων με το πρόγραμμα ΟΖΜΑ, ξεκίνησε την αναζήτηση ζωής στο σύμπαν συλλέγοντας ραδιοσήματα από το διάστημα ελπίζοντας ότι θα προερχόταν από κάποιον εξωγήινο πολιτισμό.
Η αναζήτηση αυτή δεν έδωσε κάποιο αποτέλεσμα, αλλά η ιδέα δεν εγκαταλείφθηκε. Πράγματι, από τις 12 Οκτωβρίου του 1992, μια εκατοντάδα ραδιοτηλεσκόπιων προσφέρουν τις υπηρεσίες των στην αναζήτηση έξυπνων μορφών ζωής με το περίφημο πρόγραμμα SETI, εξερευνώντας χίλια περίπου άστρα που δεν διαφέρουν κατά πολύ από τον δικό μας Ήλιο, σε μια ακτίνα 100 ετών φωτός από μας.
Διατυπώθηκε επίσης η υπόθεση ότι στο διάστημα υπάρχουν πρωτόγονες μορφές ζωής που περιμένουν μονάχα να εδραιωθούν σε κάποιο πλανήτη. Είναι πράγματι βέβαιο ότι στα διάχυτα νεφελώματα, μαζί με το υδρογόνο, υπάρχουν πολλά οργανικά μόρια που είναι απαραίτητα και έχουν θεμελιώδη σημασία για την οικοδόμηση της ζωής, αλλά η πυκνότητα των νεφελωμάτων είναι πολύ μικρή για να αποτελέσει την αρχή σε ζωντανές μορφές. Τα μόρια αυτά είναι πολύ όμοια με εκείνα που παρατηρήθηκαν στους κομήτες, δηλαδή μέσα στο ηλιακό σύστημα. Μπορούμε επομένως να δεχθούμε, θεωρητικά, ότι η ζωή μπορεί να δημιουργηθεί σε οποιοδήποτε σημείο του Γαλαξία.
Τα βασικά μόρια του δικού μας οργανικού κόσμου είναι λοιπόν αρκετά διάχυτα στο Σύμπαν και δημιουργούνται στις ίδιες ζώνες όπου γεννούνται τα άστρα. Το γεγονός αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό σε ότι αφορά τη διατήρησή των. Πράγματι, αν ήταν απομονωμένα, θα τα κατέστρεφαν πολύ γρήγορα οι ακτίνες Χ και οι κοσμική ακτινοβολία που υπάρχει παντού στο διάστημα.
Αντίθετα, μέσα στα νεφελώματα, μπορούν να αναμιχθούν με κόκκους σκόνης και να περιβληθούν απ' αυτήν και έτσι να προστατευθούν.
Για την ανάπτυξη της ζωής, πάντως, θα πρέπει να υπάρχουν άλλοι πλανήτες όμοιοι με τη Γη, για τους οποίους είναι αναγκαίο να ισχύουν απολύτως απαραβίαστες προϋποθέσεις προκειμένου να είναι κατάλληλοι να φιλοξενήσουν τη ζωή και να της επιτρέψουν να αναπτυχθεί σε κάθε της μορφή. Η ενέργεια που εκπέμπει το άστρο γύρω από το οποίο περιστρέφεται ο πλανήτης, π.χ δεν πρέπει να είναι πολύ έντονη, η ζωή τότε καταστρέφεται, ενώ αν είναι πολύ ασθενής θα είναι αδύναμη για να τροφοδοτεί τις ζωτικές λειτουργίες. Ο πλανήτης πρέπει να έχει ακόμη μια ατμόσφαιρα που να μην επιτρέπει απότομες μεταβολές της θερμοκρασίας τόσο κατά τη μετάβαση από την ημέρα στη νύκτα όσο και από την μια εποχή στην άλλη.
Πάντως, λαμβάνοντας υπόψη όλες τις απαιτούμενες συνθήκες, θα ήταν δυνατή η εκτίμηση του αριθμού των κατοικούμενων πλανητών σε όλο το Γαλαξία και στο Σύμπαν γενικότερα.
Θεωρητικά αυτό είναι εύκολο, αλλά επειδή στη πράξη τα στοιχεία που πρέπει να εκτιμηθούν είναι αμφισβητούμενα, τα αποτελέσματα στα οποία φθάνουν οι διάφοροι επιστήμονες είναι διαφορετικά.
Ο ζητούμενος αριθμός -Ν- ( των κατοικούμενων πλανητών) εκφράζεται με τον παρακάτω απλό τύπο :
Ν = n/E x Fp x P x Pv x Lv
όπου :
n = ο αριθμός των άστρων σε όλο το Γαλαξία ικανών να δώσουν στους πλανήτες των ενέργεια αρκετή για την ανάπτυξη της ζωής.
E = ηλικία του Γαλαξία σε χρόνια.
n/E = ο αριθμός των κατάλληλων άστρων που δημιουργούνται κάθε χρόνο σε όλο το Γαλαξία.
Fp = το κλάσμα των άστρων που κατέχει ένα πλανητικό σύστημα.
P = ο αριθμός των πλανητών που μπορούν να φιλοξενήσουν τη ζωή, σε κάθε πλανητικό σύστημα.
Pv = πιθανότητα που υπάρχει για να αναπτυχθεί πραγματικά η ζωή σε ένα κατάλληλο πλανήτη.
Lv = περίοδος, σε χρόνια, παραμονής της ζωής σε ένα πλανήτη στον οποίο αναπτύχθηκε.
Αν δεν πολλαπλασιάσομε επί την παράμετρο Lv θα έχομε τον αριθμό των πλανητών που δημιουργούνται στο Γαλαξία κάθε χρόνο. Αν όμως πολλαπλασιάσομε επί την παράμετρο Lv θα έχομε τον αριθμό των πλανητών που κατοικούνται αυτή τη στιγμή στον Γαλαξία.
Το σπουδαιότερο όμως, λεει ο διεθνούς φήμης αστροφυσικός Ρ. Maffei
( είναι εκείνος που ανακάλυψε τους Γαλαξίες που φέρουν το όνομά του και που αναφέρει την παραπάνω εξίσωση σε ένα από τα συγγράμματά του) είναι ότι δεν είναι γνωστές με ακρίβεια οι τιμές σε καμιά από τις παραμέτρους της εξίσωσης. Εξ' άλλου, λεει ακόμη ο ίδιος αστροφυσικός, για να εκτιμήσομε πόσες από τις μορφές ζωής που δημιουργούνται κάθε χρόνο στο Γαλαξία αναπτύσσουν νοημοσύνη και πόσες από αυτές αναπτύσσουν ένα τεχνολογικό πολιτισμό παρόμοιο με τον δικό μας, πρέπει να εισάγομε στην παραπάνω εξίσωση άλλες δυο πιθανότητες, Pi και Pt, αναφερόμενες στην πρώτη και δεύτερη συνθήκη αντίστοιχα.
Για να ξέρομε δε πόσες μορφές ζωής με νοημοσύνη και πόσες κοινωνίες με τεχνολογικό πολιτισμό θα μπορούσαν να υπάρχουν στο Γαλαξία, πρέπει να πολλαπλασιάσομε το νέο αποτέλεσμα, που μας δίνει η εξίσωση, επί τη διάρκεια ενός τεχνολογικού πολιτισμού και όχι επί την ποσότητα Lv, που αναφερόταν στη διάρκεια μιας οποιασδήποτε μορφής ζωής. Από εδώ και πέρα αρχίζουμε αληθινά να ταξιδεύομε στο σκοτάδι. Μπορούμε μόνο να αναφερθούμε σε ότι συνέβη στη Γη, αλλά δεν είναι αρκετό. Για την ώρα, πάνω σ' αυτή τη λογική, ξέρουμε μόνο ότι από τη στιγμή που εδραιώθηκε μια μορφή ζωής με ικανοποιητική νοημοσύνη, η τεχνολογική της ανάπτυξη είναι ταχύτατη, και με την πραγματοποίησή της, προσφέρει στον πολιτισμό που την δημιούργησε ισχυρά μέσα καταστροφής. Μπορούμε να εκτιμήσομε ότι ένας πολιτισμός που δεν είναι ικανός να ελέγξει την τεχνολογία του μπορεί να αναπτυχθεί και να αυτοκαταστραφεί σε μια χρονική περίοδο της τάξεως των 100 χρόνων. Κατά τον ερευνητή P. Maffei, είναι σχεδόν βέβαιο ότι, κάθε χρόνο, η ζωή ξεπετιέται σε 7 πλανήτες στον Γαλαξία και σε 70 δισεκατομμύρια ουράνια σώματα στο Σύμπαν. Επομένως όταν η ζωή τελειώσει την ύπαρξή της στη Γη ( κάποτε αυτό θα συμβεί ), θα υπάρχουν πλανήτες στους οποίους θα αρχίζει να γεννιέται και πλανήτες στους οποίους είναι ήδη ανεπτυγμένη, γιατί δημιουργήθηκε πρωτύτερα, έστω και σε μια μετέπειτα εποχή εκείνης κατά την οποία γεννήθηκε στη Γη.
Η ζωή στη Γη κάποτε θα σταματήσει να υπάρχει, αν ο άνθρωπος δεν αυτοκαταστραφεί πρωτύτερα. Πάντως, έτσι ή αλλιώς, η ζωή θα εξαφανισθεί από τη Γη όταν ο Ήλιος, βγαίνοντας από την κύρια ακολουθία, θα μετασχηματιστεί σε ένα Κόκκινο Γίγαντα και θα ζεστάνει
" λίγο παραπάνω " τη Γη καταστρέφοντας κάθε μορφή ζωής.
Στον πλανήτη μας οι πρώτες μορφές ζωής αναπτύχθηκαν μέσα στην ουσία εκείνη που, εντελώς αυθαίρετα, οι "ειδικοί" ονομάζουν " αρχέγονη σούπα " και πολύ αργότερα μερικοί οργανισμοί εξελίχθηκαν και βρέθηκαν στην στεριά.
Η καταλληλότερη διαδικασία για την αναζήτηση της ζωής σε άλλους πλανήτες είναι να την αναζητήσουμε μέσα στα υγρά στρώματα που μπορεί να τους περιβάλλουν. Με την τεχνολογία που υπάρχει όμως δεν διαθέτουμε συσκευές που αφού προσεδαφιστούν στον υποψήφιο πλανήτη να μπορούν να βυθισθούν σε κάποιο υγρό, που μπορεί να είναι διαφορετικό από το νερό, ώστε να το εξερευνήσουν αλλά και να στείλουν στη Γη τα στοιχεία της έρευνας αυτής.
ΡΑΦΑΕΛΑ ΚΟΥΤΣΑΚΗ
Α3
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου