Μια τερατώδης διαστημική ρουφήχτρα
Και από το Ηλιακό Σύστημα, στα πέρατα του σύμπαντος. Χρησιμοποιώντας το Πολύ Μεγάλο Τηλεσκόπιο (VLT) του Ευρωπαϊκού Νότιου Αστεροσκοπείου (ESO) στη Χιλή, οι αστρονόμοι ανακάλυψαν ένα κβάζαρ με την μεγαλύτερη έκλυση ενέργειας που έχει παρατηρηθεί –τουλάχιστον πέντε φορές μεγαλύτερη απ’ όσο έχει καταγραφεί μέχρι σήμερα. Τα κβάζαρ είναι εξαιρετικά λαμπρά κέντρα γαλαξιών που παίρνουν την ενέργειά τους από εξαιρετικά μεγάλες (υπερμαζικές) μαύρες τρύπες. Όμως μέχρι τώρα οι παρατηρηθείσες εκλύσεις ενέργειας από τα κβάζαρ δεν ήταν τόσο ισχυρές όσο προέβλεπαν τα θεωρητικά μοντέλα. Πολλές από αυτές τις μαύρες τρύπες εκτοξεύουν κολοσσιαίες ποσότητες ύλης στους γαλαξίες που τις φιλοξενούν κι αυτές οι εκλύσεις παίζουν κομβικό ρόλο στην εξέλιξη των γαλαξιών. Η νέα μελέτη εστιάστηκε σε ένα από αυτά τα αντικείμενα με την ονομασία SDSS J1106+1939. Παρότι οι μαύρες τρύπες χαρακτηρίζονται από την απορρόφηση ύλης, τα περισσότερα κβάζαρ επιταχύνουν –σαν κολοσσιαίες δίνες- ένα μέρος αυτού του υλικού το οποίο περιστρέφεται γύρω τους και κατόπιν εκτοξεύεται με ιλιγγιώδη ταχύτητα. Η εκροή από το SDSS J1106+1939 ισοδυναμεί με τουλάχιστον δύο τρισεκατομμύρια φορές την ενεργειακή εκροή του Ήλιου ή εκατό φορές την συνολική ενεργειακή εκροή του Γαλαξία μας (και βεβαίως είναι κοινοτυπία να πούμε ότι το ανθρώπινο μυαλό αδυνατεί παντελώς να συλλάβει τέτοια μεγέθη). Σύμφωνα με τις περισσότερες θεωρητικές προσομοιώσεις, η επίπτωση τέτοιων εκροών στους περιβάλλοντες γαλαξίες, ίσως μπορεί να επιλύσει αρκετά αινίγματα της σύγχρονης κοσμολογίας, όπως πχ το πώς συνδέεται η μάζα ενός γαλαξία με την κεντρική του μαύρη τρύπα καθώς επίσης και γιατί υπάρχουν τόσο λίγοι μεγάλοι γαλαξίες στο Σύμπαν. Η νεοανακαλυφθείσα εκροή απέχει κάπου χίλια έτη φωτός από την υπερμαζική μαύρη τρύπα στο κέντρο του κβάζαρ SDSS J1106+1939. Μέσα σε ένα έτος, εκτοξεύεται από το κβάζαρ μάζα ισοδύναμη με κάπου 400 Ήλιους, κινούμενη με ταχύτητα 8.000 χλμ το δευτερόλεπτο…
Βίντεο αναπαράσταση του υλικού που εκτοξεύεται από την περιοχή της υπερμαζικής μαύρης τρύπας: http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=U5QUPEFnRcQ
Γιώργος Κούλιαλης
Και από το Ηλιακό Σύστημα, στα πέρατα του σύμπαντος. Χρησιμοποιώντας το Πολύ Μεγάλο Τηλεσκόπιο (VLT) του Ευρωπαϊκού Νότιου Αστεροσκοπείου (ESO) στη Χιλή, οι αστρονόμοι ανακάλυψαν ένα κβάζαρ με την μεγαλύτερη έκλυση ενέργειας που έχει παρατηρηθεί –τουλάχιστον πέντε φορές μεγαλύτερη απ’ όσο έχει καταγραφεί μέχρι σήμερα. Τα κβάζαρ είναι εξαιρετικά λαμπρά κέντρα γαλαξιών που παίρνουν την ενέργειά τους από εξαιρετικά μεγάλες (υπερμαζικές) μαύρες τρύπες. Όμως μέχρι τώρα οι παρατηρηθείσες εκλύσεις ενέργειας από τα κβάζαρ δεν ήταν τόσο ισχυρές όσο προέβλεπαν τα θεωρητικά μοντέλα. Πολλές από αυτές τις μαύρες τρύπες εκτοξεύουν κολοσσιαίες ποσότητες ύλης στους γαλαξίες που τις φιλοξενούν κι αυτές οι εκλύσεις παίζουν κομβικό ρόλο στην εξέλιξη των γαλαξιών. Η νέα μελέτη εστιάστηκε σε ένα από αυτά τα αντικείμενα με την ονομασία SDSS J1106+1939. Παρότι οι μαύρες τρύπες χαρακτηρίζονται από την απορρόφηση ύλης, τα περισσότερα κβάζαρ επιταχύνουν –σαν κολοσσιαίες δίνες- ένα μέρος αυτού του υλικού το οποίο περιστρέφεται γύρω τους και κατόπιν εκτοξεύεται με ιλιγγιώδη ταχύτητα. Η εκροή από το SDSS J1106+1939 ισοδυναμεί με τουλάχιστον δύο τρισεκατομμύρια φορές την ενεργειακή εκροή του Ήλιου ή εκατό φορές την συνολική ενεργειακή εκροή του Γαλαξία μας (και βεβαίως είναι κοινοτυπία να πούμε ότι το ανθρώπινο μυαλό αδυνατεί παντελώς να συλλάβει τέτοια μεγέθη). Σύμφωνα με τις περισσότερες θεωρητικές προσομοιώσεις, η επίπτωση τέτοιων εκροών στους περιβάλλοντες γαλαξίες, ίσως μπορεί να επιλύσει αρκετά αινίγματα της σύγχρονης κοσμολογίας, όπως πχ το πώς συνδέεται η μάζα ενός γαλαξία με την κεντρική του μαύρη τρύπα καθώς επίσης και γιατί υπάρχουν τόσο λίγοι μεγάλοι γαλαξίες στο Σύμπαν. Η νεοανακαλυφθείσα εκροή απέχει κάπου χίλια έτη φωτός από την υπερμαζική μαύρη τρύπα στο κέντρο του κβάζαρ SDSS J1106+1939. Μέσα σε ένα έτος, εκτοξεύεται από το κβάζαρ μάζα ισοδύναμη με κάπου 400 Ήλιους, κινούμενη με ταχύτητα 8.000 χλμ το δευτερόλεπτο…
Βίντεο αναπαράσταση του υλικού που εκτοξεύεται από την περιοχή της υπερμαζικής μαύρης τρύπας: http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=U5QUPEFnRcQ
Γιώργος Κούλιαλης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου